W zdecydowanej większości przypadków leczenie zapalenia trzustki w szpitalu trwa od kilku do kilkunastu dni. Około 80% przypadków ostrego zapalenia trzustki ma charakter łagodny i możliwe jest wyleczenie w przeciągu kilkunastu dni. Co może być przyczyną zapalenia trzustki? Ale zapalenie trzustki może się rozwinąć także z przyczyn metabolicznych, być związane ze stosowaniem Ostre zapalenie trzustki – leczenie. W przeważającej części przypadków (około 80%) mamy do czynienia z łagodną postacią ostrego zapalenia trzustki, objawiającą się obrzękiem trzustki. Leczenie tej formy OZT jest stosunkowo proste i polega na krótkotrwałej głodówce (3–4 dni), której towarzyszy dożylne nawadnianie chorego i Dieta – ostre zapalenie trzustki. Dieta w ostrym zapaleniu trzustki polega na stopniowym powrocie do sprawnej pracy gruczołu. Rekonwalescencja po przebytym OZT dzieli się na trzy żywieniowe etapy (I, II, III), w każdym z nich stopniowo przechodzi się od niskotłuszczowej diety lekkostrawnej do racjonalnego urozmaiconego żywienia. Ostre zapalenie trzustki – przyczyny. Przyczyny ostrego zapalenia trzustki zostały bardzo szczegółowo zbadane. Według stanu dzisiejszej wiedzy do tych najczęstszych zalicza się czynniki uszkadzające komórkę pęcherzykową trzustki, które upośledzają sekrecję enzymów. Sytuacja ta jest zazwyczaj następstwem nadużywania alkoholu Ostre i przewlekłe zapalenie trzustki (zapalenie trzustki) to dwie różne formy choroby trzustki, które mają różne objawy i przebieg. Oto objawy obu tych form: Objawy ostrego zapalenia trzustki. 1. Nagły, intensywny ból brzucha: Ból jest zazwyczaj lokalizowany w górnej części brzucha i może promieniować do pleców. Choroby trzustki. Zdecydowana większość osób, gdy słyszy o chorobach trzustki natychmiast łączy je z cukrzycą. To poprawne skojarzenie, ale jednocześnie duże uproszczenie. Do najczęstszych chorób trzustki należą przede wszystkim zapalenia. Wyróżniamy trzy odmiany tego schorzenia: 1. Ostre zapalenie trzustki 2. Przewlekłe boSI8. Trzustka jest narządem odgrywającym kluczową rolę w procesach trawienia w przewodzie pokarmowym. Wytwarza enzymy wydzielane do przewodu pokarmowego, które biorą udział w trawieniu białek, węglowodanów i tłuszczów. Aby zapobiec procesom trawiennym w samej trzustce, enzymy te są wydzielane jako nieaktywne prekursory tzw. proenzymy, które dopiero w przewodzie pokarmowym przekształcają się w aktywne formy. Dieta trzustkowa – dlaczego dieta przy chorobach trzustki jest ważna? Ze względu na wyżej opisane czynności trzustki dieta jest jednym z najważniejszych czynników leczniczych w czasie choroby tego organu. W przypadku ostrego zapalenia trzustki odpowiedni jadłospis ma za zadanie odciążyć chory narząd i uspokoić jego funkcje czynnościowe. W przewlekłym zapaleniu trzustki celem diety jest ustąpienie bólu, profilaktyka spadku masy ciała i niedoborów pokarmowych. Przy tym schorzeniu należy ją kontynuować przez całe życie chorego. Co można, a czego nie wolno jeść przy ostrym zapaleniu trzustki? Przyczyną ostrego zapalenia trzustki jest nagłe uczynnienie proenzymów trzustkowych do ich aktywnych form (enzymów) jeszcze w trzustce, a więc zanim zostaną wydzielone do przewodu pokarmowego. Powoduje to, że zaczynają one działać w obrębie komórek narządu, co wywołuje z kolei samotrawienie tego organu. Objawia się to ostrym bólem w obrębie jamy brzusznej często promieniującym do pleców i towarzyszącymi symptomami takimi jak: nudności, wymioty, wzdęcia, a w ciężkich przypadkach niedrożność jelit, zaburzenia oddychania, krążenia, niewydolność nerek i inne. Bez względu na przebieg schorzenia (lekki czy ciężki) chory powinien jak najszybciej znaleźć się w szpitalu. Oprócz leczenia szpitalnego niezbędnym czynnikiem mającym wpływ na przebieg choroby i rokowanie jest dieta. Żywienie przy ostrym zapaleniu trzustki można podzielić na trzy etapy. Pierwsza faza zapoczątkowana jest już w szpitalu i trwa około miesiąca. Przede wszystkim dieta ma za zadanie maksymalnie uspokoić czynności trzustki, stąd w pierwszych dniach nie podaje się drogą doustną pokarmów i płynów. Niezbędną ilość płynów chory otrzymuje droga dożylną. W lekkim przebiegu schorzenia żywienie drogą doustną rozpoczyna się zwykle w trzeciej lub czwartej dobie, natomiast w ciężkim – dietę doustną wprowadza się później, a od trzeciego dnia choroby stosuje się żywienie dojelitowe. W pierwszym etapie w żywieniu doustnym stosuje się dietę łatwostrawną z ograniczeniem tłuszczów, w której szczególnemu ograniczeniu podlegają: błonnik pokarmowy, produkty wzdymające oraz tłuszcz. Tłuszcze ogółem (dodane i zawarte w produktach) nie powinny dziennie przekraczać ilości 40 g. Niezmiernie ważne jest, by pacjent o regularnych porach jadł 4–5 niewielkich objętościowo posiłków, by odciążyć funkcje wydzielnicze chorego narządu. Produkty dozwolone w diecie trzustkowej to: pieczywo jasne i czerstwe (bez ziaren), drobne kasze, drobny makaron, ryż, chude mleko i przetwory mleczne, chude ryby i wędliny, drób, cielęcina i wołowina, niewielkie ilości tłuszczów: masło, olej sojowy, słonecznikowy, oliwa z oliwek, miód, dżem, ziemniaki, warzywa i owoce (najlepiej obierać je ze skórek, by zmniejszyć ilość błonnika) w formie gotowanej lub przetartej. Z technik kulinarnych trzeba wyeliminować smażenie, duszenie ze wstępnym obsmażaniem, pieczenie z dodatkiem tłuszczu. Posiłki najlepiej gotować w wodzie i na parze oraz piec. Jeśli dusimy, to wcześniej zrezygnujmy z obsmażania. W pierwszym etapie nie wolno jeść produktów: o wysokiej zawartości błonnika pokarmowego: razowego pieczywa, grubych kasz, pełnoziarnistego makaronu, o wysokiej zawartości tłuszczu: tłustego mleka i tłustych przetworów mlecznych, tłustych mięs i ryb, produktów wędzonych, śmietany, smalcu, margaryn, orzechów, czekolady, chałwy, tłustych ciast, kremów, ciasta francuskiego, warzyw i owoców wzdymających lub ciężkostrawnych: kapusty, cebuli, papryki, rzodkiewki, warzyw strączkowych, śliwek, gruszek. Drugi etap diety stosowanej po ostrym zapaleniu trzustki trwa również miesiąc i polega na podobnych zasadach jak pierwszy, ale ilość tłuszczu zwiększa się do 50 g dziennie. Jeśli pacjent czuje się lepiej, nie towarzyszą mu objawy z przewodu pokarmowego takie jak: wzdęcia, furczenia, stolce tłuszczowe, może przejść do trzeciego etapu, w którym przechodzi się na dietę pełnowartościową, powoli zwiększając ilość tłuszczu do 60–80 g dziennie. Polecane dla Ciebie kapsułki, niedobór witamin, niedobór minerałów zł zestaw, kapsułki, tabletka, niedobór witamin, niedobór minerałów zł kapsułki, odporność zł kapsułki, odporność, niedobór witamin zł Produkty dozwolone i zakazane przy przewlekłym zapaleniu trzustki W przewlekłym zapaleniu trzustki rozwija się postępujące uszkodzenie trzustki. Pojawiają się zaburzenia wchłaniania i trawienia. Przewlekłe zapalenie trzustki wywołuje nieodwracalne zmiany w obrębie narządu, dlatego dietę i leczenie trzeba stosować do końca życia. Szacuje się, że u 30–40 proc. chorych schorzenie to prowadzi do rozwoju cukrzycy. Głównymi przyczynami ostrego zapalenia trzustki są kamica żółciowa i nadmierne spożywanie alkoholu. Dlatego chory na przewlekłe zapalenie trzustki nie może pić alkoholu. Jeśli przyczyną przewlekłego zapalenia trzustki jest kamica żółciowa, należy ją wyleczyć chirurgicznie. Podstawową zasadą diety w przewlekłym zapaleniu trzustki jest ograniczenie tłuszczu. Na początku diety tłuszcz powinien być w ilości do 50 g na dobę. Jeśli tolerancja tłuszczu jest dobra, zwiększa się go powoli w diecie do maksymalnie 80 g na dobę, obserwując, czy nie pojawią się objawy ze strony układu pokarmowego: wzdęcia, stolce tłuszczowe (maziste, połyskujące). Jeśli takowe wystąpią, ponownie zmniejsza się ilość tłuszczu w diecie. Dieta powinna być lekkostrawna. Podobnie jak w przypadku ostrego zapalenia trzustki produktami dozwolonymi są pieczywo jasne i czerstwe, drobne kasze, drobny makaron, ryż, chude mleko i przetwory mleczne, chuda ryba, chude wędliny, drób, cielęcina i wołowina, niewielkie ilości tłuszczów dodanych: masło, olej sojowy, słonecznikowy, oliwa z oliwek oraz miód, dżem, ziemniaki, niewzdymające warzywa i owoce. Zakazane są natomiast: razowe, pełnoziarniste pieczywo, gruboziarniste kasze, brązowy ryż, tłuste mleko i przetwory mleczne, tłuste mięsa i ryby, produkty wędzone, śmietana, smalec, margaryny, orzechy, czekolada, chałwa, tłuste ciasta, kremy, ciasto francuskie oraz wzdymające warzywa i owoce: kapusty, cebula, papryka, warzywa strączkowe, śliwki, gruszki. W przewlekłym zapaleniu trzustki wskazane jest rozłożenie jadłospisu na małe objętościowo posiłki w ilości 5–6 dziennie. Dieta chorego na przewlekłe zapalenie trzustki powinna być także dopasowana do jego preferencji i tolerancji. Na przykład część pacjentów dobrze toleruje surowe warzywa i owoce w formie przetartej, u innych przed podaniem warzyw i owoców wymagana jest obróbka termiczna (np. pieczone jabłka). Suplementy wspomagające pracę trzustki Niekiedy chory po przebytym ostrym zapaleniu trzustki wymaga leczenia wyciągami trzustkowymi (pankreatyną). W przypadku przewlekłego zapalenia trzustki i wystąpienia objawów złego wchłaniania stosuje się przede wszystkim dietę niskotłuszczową o zawartości tłuszczu poniżej 60 g na dobę i suplementację witaminami rozpuszczalnymi w tłuszczach (A, D, E, K). Osoby z przewlekłym zapaleniem trzustki, wynikającym z nadużywania alkoholu, zwykle wymagają także suplementacji witaminami z grupy B, w tym kwasem foliowym (wit. B9). Jeśli leczenie dietą i zmiana stylu życia nie skutkują normalizacją wypróżnień i zatrzymaniem spadku masy ciała, stosuje się leczenie preparatami trzustkowymi. Badania z ostatnich lat pokazują, że długotrwała suplementacja antyoksydantami, takimi jak witamina C, E, beta-karoten oraz selen, może przyczyniać się do zmniejszenia częstotliwości objawów przewlekłego zapalenia trzustki (szczególnie bólów brzucha). Prawdopodobnie, wyrównując niedobory antyoksydantów, można łagodzić zaburzenia równowagi oksydacyjnej w trzustce. Wśród suplementów wspierających pracę trzustki i układu pokarmowego znajdziemy również preparaty zawierające zioła, ziele dziurawca, koper włoski, kminek, ziele macierzanki, ziele karczocha, ziele mniszka. Jednak należy pamiętać, że zioła mogą wchodzić w interakcje z lekami stosowanymi przez pacjenta. Dlatego przed wprowadzeniem ziół do terapii przewlekłego zapalenia trzustki należy skonsultować to z lekarzem prowadzącym. Twoje sugestie Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym. Zgłoś uwagi Polecane artykuły Wszystko, co każdy turysta wiedzieć powinien na temat pierwszej pomocy Wakacje to czas relaksu, który kojarzy nam się z przyjemnością i beztroską. Niestety jest też druga strona medalu – czas letnich wyjazdów to okres, kiedy zdarza się wielka ilość wypadków różnego rodzaju: oparzenia, zasłabnięcia, podtopienia, czy utonięcia. Każdy z nas powinien umieć się odnaleźć w tych sytuacjach i umieć udzielić pomocy poszkodowanej osobie. Cukinia – właściwości, wartości odżywcze i przepisy. Dlaczego warto jeść cukinię? Cukinia należy do rodziny dyniowatych. Jako niskokaloryczne warzywo i o niskim indeksie glikemicznym jest polecana osobom zmagającym się z insulinopornością czy cukrzycą. Jakich wartości odżywczych i witamin dostarczymy organizmowi, jedząc cukinię? Fasolka szparagowa – właściwości, wartości odżywcze, kalorie, zdrowe przepisy Fasolka szparagowa to warzywo o niskim indeksie glikemicznym, dlatego poleca się ją diabetykom, osobom cierpiącym na insulinoopornością lub walczącym z otyłością. W fasolce szparagowej istotą rolę odgrywa obecność błonnika, który pomaga regulować pracę przewodu pokarmowego. Jakie wartości odżywcze i ile kcal ma fasola szparagowa? W jaki sposób ją gotować, przechowywać i mrozić? Brzuch stresowy – czym jest i jak się go pozbyć? Spora część z nas „zajada stres”. Są jednak i tacy, którzy w momencie zwiększonego napięcia nie są w stanie tknąć czegokolwiek. Okazuje się, że w przypadku tych pierwszych skłonność do sięgania po wysokokaloryczne posiłki może wynikać z pewnych zmian fizjologicznych naszego ustroju. Czy jednak można tym tłumaczyć fakt rosnącej masy ciała i trudności w odchudzaniu, zwłaszcza gdy z uporem twierdzimy „że wcale nie jemy więcej”? Przyjrzyjmy się kortyzolowi – „hormonowi stresu”. Czy może on zwiększać ryzyko występowania „brzucha stresowego”? Glukozynolany – charakterystyka, właściwości, działania niepożądane Glukozynolany to grupa związków chemicznych charakterystyczna dla rodziny roślin potocznie nazywanych kapustnymi. W poniższym tekście przybliżymy tę grupę związków chemicznych. Sprawdziliśmy, jaki mają wpływ na nasz organizm oraz odpowiadamy na pytania: jakie mają właściwości? Czy są zdrowe? Czy powinniśmy ich unikać czy może zwiększyć ich ilość w naszej diecie? Jak radzić sobie ze stresem? Stres stanowi prawdziwą plagę naszych zabieganych i niezwykle zmiennych czasów. Prawdopodobnie nie ma osoby, która choć raz dziennie nie doświadczyłaby tej reakcji organizmu na czynniki postrzegane jako zagrożenie. O ile w odległych czasach stres pomagał człowiekowi, bo pozwalał mu zareagować odpowiednio na niebezpieczeństwo, o tyle współcześnie często jest on większym zagrożeniem niż samo zjawisko, w reakcji, na które jest wyzwalany. Lateks – charakterystyka, właściwości, zastosowanie, szkodliwość W poniższym tekście przybliżamy to, czym jest lateks i w jakich produktach możemy go znaleźć. Odpowiadamy również na pytania, czy lateks jest szkodliwy oraz co robić w przypadku wystąpienia alergii na ten materiał. Zapraszamy do lektury. Jak przetrwać pierwsze dni w pracy po urlopie? Praktyczne porady Skończyłeś urlop i masz trudności z odnalezieniem się na nowo w pracy? A może Twój urlop dopiero nadchodzi, ale nauczony doświadczeniem już teraz obawiasz się, co czeka Cię w pracy po powrocie? Przeczytaj 6 praktycznych porad na to, jak przetrwać pierwsze dni w pracy po urlopie. Objawy chorej trzustki mogą być różne w zależności od zaburzeń w pracy tego narządu. Trzustka w organizmie pełni dwie istotne funkcje. Przede wszystkim dostarcza enzymy do jelita cienkiego, dzięki którym możliwe jest trawienie białek, tłuszczów czy węglowodanów. Drugą ważną rolę, jaką pełni trzustka, jest produkowanie i regulacja hormonów, które wpływają na poziom glukozy we krwi. Dlatego chora trzustka zaburza funkcjonowanie niemalże całego organizmu. spis treści 1. Objawy chorej trzustki Ostre zapalenia trzustki Przewlekłe zapalenie trzustki 2. Metody leczenia schorzeń rozwiń 1. Objawy chorej trzustki Ostre zapalenia trzustki Objawy chorej trzustki zależą od tego, czy rozwinęło się ostre, czy przewlekłe zapalenie tego narządu. Warto przy tym podkreślić, że przewlekłe zapalenie trzustki nie jest powikłaniem po ostrym stanie zapalnym. Zobacz film: "Historia przeszczepienia wysp trzustkowych" Objawy chorej trzustki mogą być wynikiem zaburzeń w działaniu produkcji hormonów, takich jak insulina i glukagon, jak również zaburzeń związanych z wytwarzaniem soków trzustkowych. Objawy chorej trzustki to gwałtowne i nagłe bóle w okolicy nadbrzusza, promieniujące do kręgosłupa Przy ostrym zapaleniu trzustki pojawiają się objawy, takie jak: przeszywające, gwałtowne i nagłe bóle w okolicy pępka, nadbrzusza, które promieniują do kręgosłupa wzdęcia wymioty nudności biegunka gorączka dreszcze przyspieszony puls znaczny spadek ciśnienia żółtaczka (pojawia się u 30 proc. chorych) Chora trzustka powoduje także, że organizm w bardzo szybkim tempie się odwadnia, co z kolei wpływa na całkowite osłabienie całego organizmu. W bardzo ciężkich przypadkach, gdy objawy nie ustępują po kilku dniach, może dojść nawet do zaburzenia oddychania i krzepliwości krwi. Przewlekłe zapalenie trzustki Przewlekłe zapalenie trzustki to długotrwały proces zapalny tego narządu. Jego charakterystycznym objawem jest ból w nadbrzuszu, który promieniuje do kręgosłupa i czasem staje się coraz bardziej nasilony, trwa kilka godzin. Niekiedy może być przewlekły. Mogą temu towarzyszyć nudności i wymioty. Ból trzustki nasila się najczęściej po jedzeniu, co łączy się z utratą masy ciała, gdyż chcąc uniknąć bólu, unikamy jedzenia. Przewlekłe zapalenie trzustki najczęściej objawia się u osób, które nadużywają alkoholu, ale nie tylko. Może się również rozwinąć u chorych na nadczynność przytarczyc, cierpiących na raka trzustki lub u osób, u których po operacji doszło do uszkodzenia trzustki. 2. Metody leczenia schorzeń Jeżeli objawy wskazują na ostre zapalenie trzustki, wówczas konieczne jest leczenia w szpitalu. Pacjent otrzymuje leki przeciwbólowe oraz środki zmniejszające wydzielanie soku trawiennego, który niszczy komórki narządu. Niekiedy niezbędne jest podawanie pokarmów drogą pozajelitową. Jeżeli w przebiegu ostrego zapalenia trzustki doszło do infekcji bakteryjnej, wówczas podaje się silne antybiotyki. Może również zaistnieć konieczność wypłukania z organizmu toksyn. Wówczas lekarz zleca dializę otrzewnej. Przy przewlekłym zapaleniu trzustki niekiedy wystarczy niskotłuszczowa dieta. Należy również zaprzestać spożywania alkoholu. Leczenie trzustki polega wówczas na przyjmowaniu enzymów trzustkowych w postaci tabletek, które ułatwiają trawienie, a także zmniejszają ciśnienie w przewodach trzustkowych. W bardzo ciężkich przypadkach i silnych objawach chorej trzustki lekarz może zlecić operację wycięcia fragmentu trzustki. Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza. polecamy Ostre zapalenie trzustki (OZT) przebiega gwałtownie – to choroba trzustki, która często pojawia się w wyniku nadmiernego spożycia alkoholu lub jako skutek kamicy żółciowej. Rokowanie przy ostrym zapaleniu trzustki zależy od wielu czynników, takich jak cechy kliniczne, choroby współistniejące, wyniki badań obrazowych, wiek. Jakie są objawy ostrego zapalenia trzustki? Jak leczyć? Ostre zapalenie trzustki (OZT) może mieć łagodny przebieg, ale zdarzają się też przypadki ciężkich postaci ostrego zapalenia trzustki – z wielonarządowymi powikłaniami. Czytaj też: Zapalenie trzustki – objawy, dieta. Po której stronie boli trzustka? Ostre zapalenie trzustki – objawy Typowy obraz kliniczny ostrego zapalenia trzustki charakteryzuje się takimi objawami jak: ból w nadbrzuszu (ból często promieniuje do pleców); wymioty i nudności; stan podgorączkowy/gorączka; wzmożone pragnienie. Zazwyczaj pierwsze objawy ostrego zapalenia trzustki pojawiają się nagle - ból może być bardzo silny, wymioty nie przynoszą ulgi, występuje wzmożone napięcie powłok brzucha, w badaniu palpacyjnym stwierdza się bolesność w nadbrzuszu i wyczuwalny opór w nadbrzuszu. Czytaj też: Ból brzucha z lewej strony, ból żołądka, ból brzucha z prawej strony – jak interpretować ból brzucha?Objawy ostrego zapalenia trzustki: nagły i silny ból brzucha (ból może promieniować do pleców); ból w nadbrzuszu (często w górnym lewym kwadrancie brzucha); promieniowanie bólu do kręgosłupa; palpacyjna bolesność nadbrzusza; nudności; wymioty (nie przynoszą ulgi); gorączka / stan podgorączkowy; napięty i nabrzmiały brzuch; opór w nadbrzuszu; zaburzenia świadomości; żółtaczka; tachykardia. Nudności i wymioty to objawy, które mogą ustąpić po ostrym ataku choroby, dolegliwości bólowe (ból w nadbrzuszu, ból brzucha) mogą utrzymywać się dłużej. Przyczyny ostrego zapalenia trzustki nadużywanie alkoholu; choroby dróg żółciowych; urazy jamy brzusznej; zabiegi/operacje w obrębie jamy brzusznej; wady wrodzone; nadczynność przytarczyc. Przyczyną ostrego zapalenia trzustki może być również stosowanie niektórych leków – np. azatiopryna, glikokortykosteroidy. Ostre zapalenie trzustki – rokowania Ostre zapalenie trzustki może mieć charakter nawracający. U niektórych powikłaniem miejscowym jest wystąpienie torbieli (w trzustce lub w okolicy trzustki). Zbiorniki płynowe w okolicy trzustki mogą zanikać kilka tygodniu po ataku ostrego zapalenia trzustki. W określeniu rokowań w przebiegu ostrego zapalenia trzustki pomóc mogą kontrolne badania USG (jamy brzusznej); podstawowe badania laboratoryjne krwi; lipidogram. Szczegółowa ocena trzustki możliwa jest dzięki endosonografii, czyli ultrasonografii transkawitalnej (połączenie metod ultrasonografii i fiberoskopii). Ostre zapalenie trzustki – leczenie W leczeniu ostrego zapalenia trzustki kluczowa jest odpowiednia dieta, rezygnacja z alkoholu, zaprzestanie palenia tytoniu. Podawane są leki przeciwbólowe, uzupełnianie niedobory elektrolitów i płynów ustrojowych. Przy niektórych powikłaniach stosowana jest antybiotykoterapia. Leczenie chirurgiczne stosowane jest, gdy zawiodą pozostałe metody leczenia lub gdy diagnoza wskazuje na martwicze zapalenie trzustki. Mam 32 lata. W marcu zachorowałam na ostre zapalenie trzustki (OZT) o ciężkim przebiegu (po ECPW), z naciekami zapalnymi poza trzustką i torbielą głowy trzustki, kilka tygodni leżałam w szpitalu (lipaza ponad 36 tys., CRP ponad 300). Obecnie badania laboratoryjne są w normie, badania obrazowe również (USG i TK). Natomiast ja dalej odczuwam dolegliwości bólowe, mimo stosowania diety. Czy to normalne, że okres rekonwalescencji w tym przypadku jest tak długi? Czy to oznacza, że OZT przeszło w PZT? Opis wskazuje na przebyte ciężkie ostre zapalenie trzustki. Po ostrym zapaleniu z definicji następuje powrót do stanu prawidłowego i ustąpienie objawów, chyba że utrzymują się miejscowe powikłania w postaci np. torbieli rzekomej. Obecność resztkowych zmian zapalnych w przestrzeni zaotrzewnowej, martwicy tkanki tłuszczowej okołotrzustkowej i innych miejscowych powikłań wykaże w wiarygodny sposób tomografia komputerowa brzucha. Ultrasonografię (USG) charakteryzuje sporo ograniczeń w tym względzie. Resztkowe zmiany mogą całkowicie ustąpić dopiero po pewnym czasie i liczyłbym się w tym przypadku z co najmniej kilkunastotygodniowym okresem rekonwalescencji po wypisie ze szpitala. Dolegliwości powinny się wówczas zmniejszać wraz z upływem czasu, pod warunkiem przestrzegania zaleceń dietetycznych i bezwzględnego zakazu spożywania alkoholu. Innych przyczyn przetrwałych dolegliwości bólowych może być wiele. Po pierwsze, trzeba uwzględnić chorobę, z powodu której wykonano endoskopową wsteczną cholangiopankreatografię (EWCP). Jest to inwazyjny zabieg endoskopowy o wielkiej wartości diagnostyczno-terapeutycznej, do którego wskazaniem może być kamica żółciowa przewodów żółciowych, żółtaczka mechaniczna (spowodowana przez mechaniczną przeszkodę – kamień, guz nowotworowy i zapalny, rzadziej przez zwężenie kanału brodawki Vatera), przewlekłe zapalenie trzustki z kamicą trzustkową, tzw. szkoda żółciowa, czyli uszkodzenie dróg żółciowych w czasie zabiegu operacyjnego (najczęściej wycięcia pęcherzyka żółciowego). Każda z tych chorób może być przyczyną uporczywych dolegliwości, wynikających z natury choroby (przewlekłe zapalenie trzustki, guz zapalny i nowotworowy) albo z powodu resztkowych zmian (np. resztkowa kamica przewodów żółciowych). Trzeba podkreślić, że nie powinno się traktować EWCP jako badania stricte diagnostycznego z uwagi na inwazyjność i ryzyko powikłań (jak właśnie ostre zapalenie trzustki) – w tym przypadku badaniem z wyboru jest nieinwazyjna cholangiopankreatografia metodą rezonansu magnetycznego, czyli MRCP. Uważa się, że pojedynczy epizod ostrego zapalenia trzustki nie „przechodzi” w zapalenie przewlekłe, natomiast nawracające ostre zapalenie trzustki – tak. Ostrym epizodem może ujawniać się przewlekłe zapalenie trzustki (PZT). We wczesnym stadium choroby PZT bywa trudne do rozpoznania ze względu na brak swoistych badań diagnostycznych i zmian w badaniach obrazowych. Ból typowy dla przewlekłego zapalenia trzustki (kłujący, piekący, gniotący) jest uporczywy, stały, choć o zmiennym nasileniu; najczęściej występuje w nadbrzuszu, promieniuje do pleców lub ma charakter opasujący, pojawia się w nocy w czasie spoczynku, często budząc chorego. Pewną ulgę przynosi przyjęcie pozycji siedzącej w przodopochyleniu. Niemniej jednak tego rodzaju ból oraz cukrzyca występują w zaawansowanym stadium choroby, w którym powinny być widoczne zmiany w trzustce w badaniach obrazowych. Epizodem ostrego zapalenia może ujawniać się guz nowotworowy trzustki; diagnostyka obrazowa w fazie ostrego zapalenia jest najczęściej nierozstrzygająca, choć w doświadczonym ośrodku podejrzenie takie można wysunąć na podstawie pewnych pośrednich oznak w badaniach obrazowych. Jeśli zachodzi takie podejrzenie należy powtórzyć badania obrazowe (tomografię komputerową, obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego) niezwłocznie po ustąpieniu ostrego stanu zapalnego. Dolegliwości bólowe w nadbrzuszu wymagają również różnicowania z zespołem jelita drażliwego, chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy, z kamicą pęcherzyka żółciowego i chorobą wieńcową. W opisywanym przypadku młody wiek raczej wyklucza ostatnie rozpoznanie. Ponieważ EWCP nie wykonuje się jako badanie pierwszego rzutu, należy założyć, że została wykluczona (w USG) kamica żółciowa. Badanie endoskopowe umożliwia rozpoznanie choroby wrzodowej, zakażenia refluksu żółciowego dwunastniczo-żołądkowego i choroby refluksowej przełyku. Należy również wziąć pod uwagę tzw. dysfunkcję zwieracza Oddiego, czyli mięśnia regulującego przepływ żółci i soku trzustkowego do dwunastnicy. Dysfunkcja, definiowana jako nadmierna (i nieskoordynowana) czynność skurczowa, może powodować bóle brzucha, przejściowe zwyżki aktywności enzymów wątrobowych, a wiąże się również ze zwiększonym ryzykiem ostrego zapalenia trzustki po EWCP. Występuje niemal wyłącznie u kobiet. Diagnostyka wymaga specjalistycznego sprzętu (manometria endoskopowa, badanie radioizotopowe) i sporego doświadczenia. W czasie EWCP dokonuje się często nacięcia zwieracza Oddiego (sfinkterotomia). Zabieg taki przynosi ulgę w dysfunkcji, niestety, w wielu przypadkach jedynie czasową, co w dużej mierze zależy od właściwej kwalifikacji. Uwzględniłbym również chorobę Crohna – chorobę zapalną przewodu pokarmowego, która może dotyczyć każdego jego odcinka, występuje u młodych osób, przebiega często w sposób skryty, jest trudna do rozpoznania z uwagi na lokalizację i charakter zmian w przewodzie pokarmowym (poza zasięgiem rutynowych badań endoskopowych i często z minimalnymi zmianami na powierzchni błony śluzowej). W ramach diagnostyki tacy pacjenci bywają kwalifikowani również do EWCP. Szczegółowy ukierunkowany wywiad zebrany przez doświadczonego gastroenterologa wraz z analizą dotychczasowego przebiegu choroby powinien umożliwić ustalenie rozpoznania. Duże znaczenie miałby fakt występowania podobnych dolegliwości przed EWCP. Największym zagrożeniem jest cząstkowe, nie całościowe spojrzenie na pacjenta, co skutkuje chaotycznym procesem diagnostycznym ze zbędnymi (czasem ryzykownymi) badaniami. W szczególności dotyczy to zaburzeń czynnościowych, których rozpoznanie ze względu na brak swoistych testów polega na wykluczeniu przyczyn organicznych (guza, stanu zapalnego, itp.), a skuteczność leczenia bywa różna i zmienna w czasie, co skłania pacjenta do szukania porady u kolejnych lekarzy. Na pytanie odpowiedział Dr n. med. Tomasz Kruszyna I Katedra Chirurgii Ogólnej, Onkologicznej i Gastroenterologicznej Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie Diagnoza lekarska i dietetyczna 3 marca 2021 NR 1 (Luty 2021) Ostre zapalenie trzustki (OZT) jest procesem zapalnym tego narządu związanym z przedwczesną wewnątrzustkową aktywacją proenzymów trzustkowych. W zależności od nasilenia i zakresu procesu zapalnego w trzustce, przebiega ono z większym lub mniejszym uszkodzeniem sąsiadujących tkanek lub odległych narządów. Najczęstszymi przyczynami OZT są kamica żółciowa (ok. 40%) i nadużycie alkoholu (również ok. 40% przypadków). Z powodu zróżnicowania przebiegu klinicznego diagnostyka oraz terapia i leczenie powinny być dobrane indywidualnie dla każdego pacjenta, fazy i postaci OZT, przyczyny, przebiegu klinicznego i występujących powikłań. Leczenie łagodnej postaci OZT jest stosunkowo proste i polega na intensywnej resuscytacji płynowej, uzupełnianiu elektrolitów i podawaniu leków przeciwbólowych. Poważnym problemem jest natomiast leczenie umiarkowanej i ciężkiej postaci OZT, które wymagają intensywnej opieki medycznej i leczenia żywieniowego. Ostre zapalenie trzustki (OZT) jest procesem zapalnym tego narządu związanym z przedwczesną wewnątrztrzustkową aktywacją proenzymów trzustkowych. W zależności od nasilenia i zakresu procesu zapalnego w trzustce przebiega ono z większym lub mniejszym uszkodzeniem sąsiadujących tkanek lub innych odległych narządów. W różnych częściach świata zapadalność na ostre zapalenie trzustki waha się w zakresie od 10 do 80 przypadków na 100 000 mieszkańców na rok i u mężczyzn jest o 10–30% większa niż u kobiet. W ostatnich latach na całym świecie obserwuje się wzrost zachorowań na OZT, a kamica żółciowa staje się jego dominującą przyczyną. Uważa się, że częstsze zachorowania spowodowane są częstszym występowaniem kamicy żółciowej jako jednego z następstw epidemii otyłości. Alkohol jest drugą, co do częstości, przyczyną występowania OZT. Ponadto coraz większa wiedza lekarzy oraz rozpowszechnienie badań laboratoryjnych sprawiają, że w niejasnych przypadkach klinicznych częściej oznacza się aktywność enzymów trzustkowych we krwi i moczu, co pozwala na zdiagnozowanie OZT [1, 2]. Wyniki dotychczas opublikowanych badań epidemiologicznych wskazują, iż Polska należy do krajów o jednym z najwyższych współczynników zachorowalności na OZT 72,1/100 000 mieszkańców. Stwierdza się również wzrost częstości występowania OZT o ciężkim przebiegu. Chociaż u większości pacjentów choroba ma przebieg łagodny (śmiertelność nie przekracza 1%), to w przypadku ciężkiej postaci śmiertelność kształtuje się na poziomie 30–60% [3, 4]. Obraz kliniczny OZT Choroba zwykle (95–100% przypadków) rozpoczyna się nagłym atakiem bólu w nadbrzuszu lub w górnym lewym kwadrancie brzucha. U większości chorych ból jest umiarkowany lub silny, ale może też być łagodny. Ma charakter ciągły, tępy, nie kolkowy i często promieniuje do kręgosłupa. U 80% chorych bólowi towarzyszą nudności i skąpe wymioty, nieprzynoszące ulgi. Częstym objawem w ciężkiej postaci OZT jest gorączka. Może ona być wynikiem ostrego zapalenia dróg żółciowych, zespołu ogólnoustrojowej reakcji zapalnej (SIRS) lub bakteriemii, która może wystąpić u 50% pacjentów. W trzecim czy czwartym tygodniu pojawia się najczęściej u chorych z komplikacjami, np. martwiczym zapaleniem trzustki i jest zwykle wynikiem zakażenia tkanek martwiczych lub sepsy. Ważne jest ustalenie przyczyny gorączki, ponieważ jest to istotne w dalszym postępowaniu diagnostycznym i leczniczym. Stan świadomości chorych z ciężką postacią OZT jest czasem zaburzony, czego przyczyną może być rozwijający się wstrząs, hipoksemia i endotoksemia. W badaniu przedmiotowym jamy brzusznej stwierdza się:POLECAMY bolesność w nadbrzuszu, osłabienie lub brak szmerów perystaltycznych (niedrożność porażenna jelit), wzmożone napięcie powłok brzusznych i wzdęcie, czasami także poprzecznie położony opór w nadbrzuszu (spowodowany okołotrzustkowymi naciekami zapalnymi i martwicą); ponadto: często występuje tachykardia (100–140 skurczów serca/min), początkowo wzrasta ciśnienie tętnicze krwi, w ciężkiej postaci (ok. 10% przypadków) rozwija się wstrząs, w ok. 40% przypadków stwierdza się trzeszczenia u podstawy płuc (wysięk opłucnowy), jeżeli choroba ma etiologię żółciową, obserwuje się zażółcenie twardówek, rzadziej powłok skórnych. Diagnostyka/kryteria rozpoznania Diagnoza ustalana jest na podstawie wywiadu, wyników badania przedmiotowego oraz badań laboratoryjnych. Ostre zapalenie trzustki rozpoznaje się, jeśli spełnione są dwa z trzech kryteriów: typowy obraz kliniczny odpowiadający OZT (ból w nadbrzuszu o ostrym początku, często promieniujący do pleców), aktywność enzymów trzustkowych (amylazy lub lipazy) w surowicy trzykrotnie przekraczająca wartości prawidłowe, wyniki badań obrazowych – zmiany patologiczne charakterystyczne dla OZT w badaniu USG jamy brzusznej lub tomografii komputerowej (TK) jamy brzusznej z podaniem środka kontrastującego, lub ewentualnie w rezonansie magnetycznym (MR). Spośród badań laboratoryjnych na pierwszym miejscu należy wymienić ocenę aktywności amylazy w surowicy i moczu oraz lipazy w surowicy. Podwyższone stężenie bilirubiny oraz wzrost aktywności enzymów związanych z funkcją wątroby (fosfataza zasadowa, aminotransferazy) może wskazywać na kamicę żółciową jako przyczynę choroby. W ocenie przyczyn ataku OZT może być również pomocna ocena stężenia wapnia i lipidów we krwi. Każdy pacjent powinien mieć monitorowane stężenie elektrolitów, mocznika i kreatyniny (świadczą o funkcji nerek) oraz glukozy. Stwierdzenie wartości hematokrytu > 47% w czasie przyjęcia chorego do szpitala, świadczy o znacznym zagęszczeniu krwi, spowodowanym wysiękiem składników osocza do jam ciała. Leukocytoza jest następstwem toczącego się procesu zapalnego lub współistniejącego zakażenia. Stwierdzone w 1.–3. dobie choroby stężenie białka C-reaktywnego (CRP) > 150 mg/dl wskazuje na ciężką postać OZT. Spośród badań obrazowych największe znaczenie praktyczne mają: RTG jamy brzusznej (może uwidocznić cechy porażenia perystaltyki, objawy kamicy żółciowej, objawy perforacji) i RTG klatki piersiowej (poszukuje objawów powikłań płucnych); USG jamy brzusznej – badanie z wyboru już przy przyjęciu do szpitala u wszystkich pacjentów z podejrzeniem OZT; badanie to identyfikuje objawy chorób predysponujących do rozwoju OZT, np. kamicy pęcherzyka żółciowego lub po... Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów Co zyskasz, kupując prenumeratę? Roczną prenumeratę dwumiesięcznika Food Forum w wersji papierowej lub cyfrowej, Nielimitowany dostęp do pełnego archiwum czasopisma, Możliwość udziału w cyklicznych Konsultacjach Dietetycznych Online, Specjalne dodatki do czasopisma: Food Forum CASEBOOK... ...i wiele więcej! Sprawdź

ostre zapalenie trzustki forum